Dr Sambesi, dr Grooss Fluss in dr Schbrooch vo de Tonga, isch dr gröschd Fluss im südlige Afrika. Er isch 2660 km lang. Si Quelle isch im öschdlige Angola in erä Höchi vo 1200 m. In dr Nöchi vo dr Hauptschdadt vo dr Südbrovinz vo Sambia, Livingstone bildet er d Victoriafäll. Bi Chinde fliesst er in dr Indisch Ozean. Er wird vom Kariba und vom Cahora Damm gschdaut, das si zwei vo de gröschde hydroelektrische Brojekt in Afrika. Sächs Schdaate si bedeiligt an dr Nutzig vom Flusswasser und hai ä Reihe vo internationale Abkomme abgschlosse drüber.
Dr Sambesi isch für grösseri Schiff nit befahrbar. Bi dr Mündig isch er nit sehr dief und het vili Sandbänk, wiiter obe het s Wasserfäll und Katarakt. Deil vom Fluss und d Schdauseä chönne mit Flussdampfer befahre wärde. Es git vier wichdigi Brugge für zum dr Sambesi z überquere. Die oberschdi isch d Brugg bi de Viktoria-Fäll, wo Schdroosse-, Zug- und Fuessvercher zwüsche Simbabwe und Sambia möglig macht. Dr Schdaudamm vo Kariba und a Brugg bi dr Schdadt Chrundu z Simbabwe diene em Schdroossevercher. Die vierti isch d Zug- und Schdroossebrugg zwüsche Mutarara und Vila de Sena z Mosambik. An andere Schdelle benutzt mä Fähriboot.
Es het zwei Schdaudämm am Sambesi. Dr oberi isch bi Kariba z Simbabwe, öbbe dreihundert Kilometer underhalb vo de Viktoria-Fäll. Es isch ä Damm us Beton, 140 Meter hoch und öbbe 600 Meter wiit zwüsche Simbabwe und Sambia. Er broduziert ä groosse Deil vo dr Elektrizitet vo de beide Länder. Dr Schdausee het ä Flechi vo öbbe 5.000 km², isch isch 280 km lang und bis zu 32 km breit. Drei Hafeschdedtli si an sine Ufer entschdande und d Gegend wird für ä Turismus entwigglet.
Dr Cahora Bassa-See isch hinder em Damm in dr Cahora Bassa Schlucht entschdande, öbbe 120 km nordweschdlig vo Tete z Mosambik. Dr Damm isch meh as 180 m hoch und 300 m wiit. Er broduziert Schdrom und s Wasser wird uf s Land bumbt für zum s z bewässere.
Am Underlauf vom Sambesi waggse immergrüeni Urwälder mit Palme und Mangrove. Wiiter ufwärts fliesst dr Fluss dur Savanna, wo Graas und Laubbäum waggse, und offnigs Buschland mit Palme. Im Schwemmland findet mä Mopanwälder. D Baikiaeawälder, wo s wärtvolle Teakholz liifere, wärde zimli unkontrolliert abgholzt und mit Graasland ersetzt. Au Ebeholz findet mä nooch zum Fluss.
D Viktoria-Fäll si für vili Fischarte ä Gränze. Dr Diigersalmler, ä Salmart, und d Brasse wärde aber überall gfunde. D Chrokodil git s überall, vor allem aber an Schdelle, wo dr Fluss langsam fliesst. D Flusspfärd findet mä am Ober- und Underlauf.
Im Iizugsgebiet vom Sambesi läbe no vili Dierarte: Elefante, Büffel, Antilope wie d Eland, dr Kudu, Impala, Duiker und vili anderi, [Warzenschwein|Wärze]]- und Buschsäu. Leue findet mä a chlii am ganze Flusslauf noh, vor allem aber im Victoria Falls National Park z Simbabwe, Leopard git s überall, aber d Gepard si sälte. Affe und Paviane finde sich überall in dr ganze Regiom.
