S Grossmöischter isch e reformiirti Chile, wo in de Altschtadt vo Züri , südlich vom Dörfli steit. So wie vom Fraumöischter uf de andere Siite vo de Limmat, sin de Felix un d Regula d Patrön vo dere Chile, zämme mim Exuperantius.
.]]
S Grossmöischter isch e reformiirti Chile, wo in de Altschtadt vo Züri , südlich vom Dörfli steit. So wie vom Fraumöischter uf de andere Siite vo de Limmat, sin de Felix un d Regula d Patrön vo dere Chile, zämme mim Exuperantius.
De Name «Grossmöischter» isch us de Ziit vom 14. Johrhundert. In de älteschte Urkunde wird d Chile uf latinisch Turicina ecclesia gnennt, was uf dütsch Chile vo Züri heisst. S latinisch Wort für Möischter, Monasterium findt sich zum erschte Mol im Johr 1272 un Grossmöischter im Johr 1322.
Di beide Namenspatron vo de Chile, de Felix un d Regula hei nach ere Legede im 3. Johrhundert zu de Thebäische Legion ghört gha. Weil d Aaghörige vo dere Legion Chrischte si gsi, het ma si z St. Maurice (Agaunum) im Wallis hiigrichtet. Em Felix un de Regula isch demnoch d Flucht uf Züri glunge, wo si denn doch de Tod erilt het. Derte, wo hüt d Wasser-Chile isch, sin si nach de Legende enthauptet worde, hei ihri Köpf gno un sin «vom Fluss 40 Ellen weit bergan bis zur Stätte, wo sie begraben werden wollten, 200 Ellen vom Kastell entfernt» gange. S erschtmol ufgschribe worde isch di Legede ugfähr i de Mitti vom 8. Johrhundert.
Ab em 8. Johrhundert cha ma a de Stell, wo hüt s Grossmöischter stoht, en Erinnerigsbau an di beide Märtyrer vermuete. Au en chline Konvent, wo sich um d Pilger kümmeret hät, häts gäh. Durch archäologischi Untersuechige weiss ma vo eme römische Gräberfäld ums Grossmöischter umme. In de Chile hets noch kei Grabige in dere Bezihig gäh. Um s Johr 870 umme het Karl de Dicki de Konvent in es Chorherreschtift la umwandle. En Teil vo de Reliquie vom Felix un de Regula het ma im Johr 853 ins Fraumöischter brocht. So isch en Wallfahrtswäg vom Grossmöischter, wo s Grab vo de Heilige nach de Legende isch, über d Wasser-Chile, wo di beide si hiigrichtet worde, bis zum Fraumöischter entstande, wo d Hauptreliquie vo de beide sin ufbewahrt worde.
Um 1100 het ma z Züri unter Propst Rudolf II. vo Hombärg s noii Möischter afange baue. Fertig worde isch es öpper zwüsche 1220 un 1230. De Aafang vom Noibau het d Krypta un de Chor gmacht. D Altär sin 1104 un 1107 gweiht worde. Zwüsche 1120 un 1130 het ma dann rund um de bschtehendi Bau zerscht Süd-, dann d Wescht- und zum Schluss d Nordmuur bauet. Uf de Weschtsiite isch dann zwüsche 1130 un 1150 d Frontsiite entschtande, wo uf zwei Türm isch aaglägt gsi. De südlich Turm het ma z erscht numme bis uf d Höchi vo de Empore bauet, us em nördlich het ma 1150 s erscht Mol s volli Glüt ghört. In de zwaite Hälfti vom 12. Johrhundert het ma in de noie Chile di letschte Rescht vom Vorgängerbau, wo immer noch sin do gsi, abgrisse. In ere sechste Bauettappe het ma bis 1220 oder 1230 noch e paar Änderige vorgnoh un de Südturm no e chli höcher gmacht. Uf Initiative vom Hans Waldmann isch in de Johr 1488 bis 1492 de Südturm uf di gliichi Höchi wi de Nordturm bauet worde un ma het d Pyramidedächer durch Nadelhälm ersetzt. 1501/1502 het ma de Dachreiter, wo bim Brand 1498 zerschtört worden isch, in sinere hütige Form wider ufbauet.
In de Ziit vo de Reformation sin im Johr 1524 alli Altarbilder us de Chile usegnoh worde, 1525 au s Chilegrät.
Nach em witere Brand im Johr 1763, wo en Blitzschlag de Glocketurm aazündt het, het ma 1770 beidi Türm e chli umbauet un 1781-1786 sin Turmabschlüss so gmacht worde, wi si hüt no sin.
Image:Commons-logo.svg|12px|Commons default
desc none</imagemap>